MANGAL KEYFİNİN PÜF NOKTALARI

Hüseyin Akarçeşme

huseyin@sadabadhaber.com

MANGAL KEYFİNİN PÜF NOKTALARI

Mangal ve barbekü kültürü bakımdan oldukça gelişmiş bir ülkeyiz. Mangal keyfinin Türk insanının en önemli zevkleri arasında olduğunu hepimiz bilmekteyiz. Havaların ısınmasıyla birlikte vatandaşlarımız tatil günlerinde sahilleri, yeşil ve ormanlık alanları doldurmaya başladılar. Eğlenceli ve sağlıklı bir mangal keyfi için herkesin bilmesi gereken kurallar var. Bu kuralların da püf noktaları var. Keyifli bir mangal için öncelikle;

1.KURAL (MANGAL) SEÇİMİ: Mangal yakmak eziyete dönüşmesin. İdeal, bir mangalın zemininin hava alması için delikli olması gerekir. Derinliği 15 cm, mangalın ve ızgara telinin büyüklüğü de dengeli olmalı.  Bulunduğu yere sağlam bir şekilde oturtulmalıdır. Olası aksi bir durumda mangal devrildiği zaman çevreye zarar verebilir. Mangal dünyanın keyif veren işlerinden biri. Fakat bilinçsiz yapılan bir mangal da yakan kişiye ve çevreye zarar verebilir. Mangal yakmak için ortamınız müsait olmalıdır. Her ortamda mangal yakmak doğru değildir. Kapalı alanda, kuru çalılıkta, etrafında petrol ve kimyasal madde bulunan ortamlarda mangal yakılmaz. Ayrıca kömürü tutuşturmak için çabuk parlayan, benzin ve tiner gibi petrol ürünleri asla kullanılmaz. Doğal çam çıra ile özel üretilmiş tablet veya jel tutuşturucular tercih edilmelidir.

2.KURAL ( MANGAL KÖMÜRÜ SEÇİMİ):  Vatandaşlarımız mangal kömürü konusunda çok bilinçli değil. Mangal kömürü olsunda ne olursa olsun mantığı yanlıştır. Öncelikle mangal kömürü seçimin önemini vurgulamak  istiyorum. Neden mangal kömürü mangal için en önemli etken? Piyasada belli belirsiz bir çok mangal kömürü bulunmakta. Bilinmedik, ambalajın üzerinde firma ismi, barkot, iletişim bilgisi olmayan kömürü almayın. Kömürde problem çıktığı zaman telefon açıp bilgi alma veya şikayet konusunda sorularınıza cevap verebilen birileri olmalı. Pişireceğiniz besinlerin sağlıklı olmasını istiyorsanız mangal kömürü seçiminizde dikkatli olmalısınız. Tercih edeceğiniz mangal kömürü kül oranı az, yüksek kaloriye sahip, kesinlikle yanma sırasında is yapmayan, patlama ve parlama yapmayan çevreci bir kömür olmalıdır. Kaliteli kömürlerin içinde marsık ve toz yoktur. Yinede kömür önce bir kontrol edilir. İçinde marsık varsa ayrılmalıdır. Fark edilmeden ocağa konan marsık kömürler canınızı sıkar, illallah getirir. 

MARSIK NEDİR? 

MANGAL KÖMÜRÜ İMALATINDA ODUNLARIN YANMASI SIRASINDA KENARDA, KÖŞEDE KALDIĞI İÇİN TAMAMEN KÖMÜRLEŞMEMİŞ PARÇALARDIR. GÖRÜNTÜSÜ KÖMÜRE BENZER AMA KISMEN ODUNDUR. DİKKATLİCE BAKILMAZSA VE SERT BİR YERE VURULMADIKÇA KÖMÜR OLMADIĞIDA ANLAŞILMAZ. GÖZÜNÜZDEN KAÇIRIP, KONTROL ETMEDEN MANGALA KOYUP YAKMAYA ÇALIŞIRSANIZ MÜTHİŞ BİR DUMAN YAPAR. DOLAYISIYLA MANGAL KEYFİNİZDE ZEHİR OLUR.

MANGALI NASIL YAKARIZ? PİŞİRME NASIL YAPILIR ?

Mangalınızı düz, sağlam bir zemine oturttuktan sonra, mangal kömürlerini havuz şeklinde ortası boş bırakılarak yukarıya doğru daralan kümbet biçiminde dizip üzerinde 4-5 cm çapında delik kalacak şekilde hazır hale getirilmelidir. Daha sonra kalem kalınlığında 3-5 adet çam çıra yakılarak oluşturduğunuz delikten içeriye bırakılmalıdır. Çıraların alevli yanması bittikten sonra kümbet şeklinde dizdiğimiz mangal kömürleri devrilir. Yelpazeyle yelleyerek kısa sürede tutuşması sağlanır. Tutuşarak yanan kömürün mangal zeminine eşit yükseklikte yayılması sağlanmalıdır. Gerekirse ilave yapılabilir. Kömürlerin tamamen kor haline gelmesi beklenir. Tele etleri dizmeden önce mangalda ızgarayı mikroplardan arındırmak için kızdırmalıyız. Sonra pişireceğimiz malzemenin kullanacağımız ızgara teline yapışmasını önlemek için hafif kuyruk yağı veya ikiye bölünmüş kuru soğanla silerek de etlerin tele yapışması önlenir. Pişirilecek malzemenin iki tarafı da eşit sürelerde ateş üzerinde tutulursa daha sağlıklı pişirme sağlanır. Izgara yüksekliği iyi ayarlanmalıdır. Kömür ile pişirilecek malzemenin arasında en az 10-15 cm mesafe olmalıdır. Bu mesafe olmalı ki etle yanan kömür arasında temiz hava sirkülasyonu oluşsun ve kömürün az da olsa zararlı yanları ete sirayet etmesin. Ateşi kuvvetlendirme (güçlendirme) işini yelpazelemeden önce ızgara telini kaldırarak yapmalıyız. Izgara teli mangalın üzerindeyken yelpazeleme işlemini yaparsak küller ete yapışır. Bu da sağlık açısından son derece risk oluşturmaktadır. Yanma sırasında pişirilen malzemeden damlayan yağlar eğer kömürü alevlendiriyorsa ızgara telini kaldırıp alevin sönmesini beklemeliyiz. Aksini yaptığımız zaman alev pişireceğimiz maddeye is ve is kokusu sindirir.  Sakıncalıdır. Etler ne az nede çok pişirilmelidir. Çok pişirip eti yakıp ve o etleri yemek de sağlık için sakıncalıdır. Yanlış pişirme yöntemleri sonucunda başta mide olmak üzere yemek borusu ve kalın bağırsak kanseri gibi hastalıklara yol açmış oluruz. Pişirme işlemi tamamlandıktan sonra mangalda kor halinde kömürlerin sönmesi için; toprak, kum dökerek hava ile irtibatı kesilmeli. Kısa aralıklarla su kullanılması gerekmektedir. Aksi halde çıkabilecek yangın ve diğer tehlikelerden dolayı insana ve doğaya zarar vermiş oluruz.

Tüm bunların dışında yaklaşık 9 yıldır ülkemizde satışa sunulan boru şeklinde delikli teknolojik mangal kömürleri de tercih edilmeye başlandı. Bu kömürler geleneksel sistem ve teknoloji birlikte kullanılarak üretilmektedir. Önce tropikal odun talaşları yüksek basınçlı preslerde belli miktarda da ısı vererek boru şeklinde odunlar haline getirilir. İkinci aşamada bu sert odunlar özel fırınlarda titiz bir çalışma sonucu az oksijenli bir ortamda yakılarak kömürleştirilir. Bu kömürlerin özelliği; dumansız olması, tozsuz olması, uzun süre yanması ve söndürdükten sonra defalarca kullanılması. Bunun yanı sıra yüksek kalorili olması, içeriğinde marsık ve yabancı madde bulunmaması. Bu yüzden hem sağlıklı hem de ekonomiktir. Muhtevasındaki uçucu gaz miktarı düşük olduğundan geç tutuşan bu kömürler “profesyonel” mangalcılar tarafından tercih edilmektedir. Yalnız burada dikkat edilecek husus daha öncede belirttiğim gibi bu kömürlerden de markası ve menşei belli olmayanlar insan sağlığı ve çevre temizliği açısından tercih edilmemelidir.

BİLİNDİĞİ GİBİ TÜP GAZ İLE ÇALIŞAN MANGALLAR, ELEKTRİKLE ÇALIŞAN MANGALLAR DA VARDIR. ANCAK MANGAL KÖMÜRÜ İLE MANGAL YAKMANIN ZEVKİ BİR BAŞKADIR.

Hüseyin AKARÇEŞME

İstanbul Ticaret Odası Meclis Üyesi

81 No’lu Doğal ve İşlenmiş Katı Yakıt Meslek Komitesi

Başkan Vekili